Relatietherapie en gezinstherapie
Relatie- en gezinstherapie, samen ook wel systeemtherapie genoemd, is een vorm van psychotherapie. Andere vormen zijn bijvoorbeeld: Psychoanalytische psychotherapie, en cliëntgerichte psychotherapie, gedragstherapie, groepspsychotherapie en kinder- en jeugdpsychotherapie.
Wat is relatie/gezinstherapie?
Relatietherapie en gezinstherapie zijn twee specifieke vormen van psychotherapie. Kenmerkend voor deze vormen van psychotherapie is dat partners of gezinsleden meestal samen in behandeling zijn. In de therapie staan de problemen van één of meerdere betrokkenen centraal. Tegenwoordig worden relatietherapie en gezinstherapie ook wel systeemtherapie genoemd.
Wat wordt verstaan onder systemen
De term systeem duidt op het sociale systeem waar mensen deel van uitmaken. Hiermee wordt bedoeld: de mensen die wij kennen en waar we een band mee hebben. Iedereen maakt deel uit van verschillende sociale systemen: thuis, op school of in ons werk hebben we contact met andere mensen. Met sommige mensen hebben we oppervlakkig contact, met anderen onderhouden we een intensieve of intieme relatie.
Gezinssysteem - echtpaarsysteem
Voor de meeste mensen is het gezin van herkomst het eerste belangrijke sociale systeem. Met onze ouders, broers en zussen hebben we een belangrijke band. Soms ook met grootouders of andere familie. Later staat het eigen gezin meer op de voorgrond: de eigen partner en eventuele kinderen spelen een grote rol in ons leven. Het werk en de vriendenkring zijn andere belangrijke plaatsen waar we mensen ontmoeten en relaties onderhouden.
Binnen een sociaal systeem beïnvloeden mensen elkaar. Gedachten, gedragingen, gevoelens en verwachtingen ontstaan in wisselwerking met anderen uit onze omgeving. Dit is een gecompliceert proces waarbij problemen kunnen optreden. Bijvoorbeeld, twee partners krijgen ruzie over de taakverdeling thuis; een kind krijgt gedragsproblemen op school na een ernstige ziekte van moeder. Een systeemtherapeut ofwel relatie/gezinstherapeut zal problemen altijd bezien tegen de achtergrond van de wisselwerking met anderen. Ook wordt bekeken wie kan bijdragen aan het oplossen van de problemen.
Wanneer relatie/gezinstherapie?
Iedereen heeft in zijn of haar leefsysteem te maken met spanningen en problemen. Tot op zekere hoogte is dit normaal en hoort dit bij het leven, bijvoorbeeld wanneer de kinderen uit huis gaan en het gezin in een nieuwe fase komt.
Als de problemen ernstig zijn of lang duren kunnen zij de draagkracht van één of meer gezinsleden te boven gaan. Dan kunnen klachten ontstaan zoals angsten of depressies of (zeer) problematisch gedrag, zoals mishandeling of verslavingsproblematiek. Soms liggen de problemen vooral in de relationele sfeer, hetzij tussen partners, hetzij tussen ouder(s) en kind(-eren). Soms zijn de problemen meer individueel van aard.
Als er samenhang is tussen klachten/problemen en de wisselwerking tussen mensen in een leefsysteem, kan systeemtherapie een goede behandelmogelijkheid zijn.
Systeemtherapie ofwel relatie/gezinstherapie kan ook plaatsvinden naast een andere vorm van psychotherapie. Naast een individuele psychotherapie kunnen gesprekken plaatsvinden met één of meer belangrijke anderen uit een leefsysteem waarvan iemand deel uitmaakt. Dit zijn vaak de gezinsleden, maar het kan ook gaan om grootouders, leerkrachten of anderen die een bijdrage kunnen leveren aan de oplossing van de problemen.
